Informacje ogólne
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej, zwana dyrektywą transgraniczną, powstała w celu ulepszenia funkcjonowania swobody przepływu usług, która jest jedną z podstawowych zasad zjednoczonej Europy, oraz realizacji obowiązku zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego, który nakłada na Unię art. 168 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Zakres obowiązywania dyrektywy został rozszerzony na państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego – Norwegię, Islandię i Liechtenstein – poprzez formalne włączenie jej do dorobku EOG decyzją Wspólnego Komitetu EOG nr 153/2014. W rezultacie państwa te są zobowiązane do stosowania przepisów dyrektywy na równi z państwami członkowskimi UE.
Zasady dyrektywy transgranicznej obowiązują w Polsce od 15 listopada 2014 r. Zostały uregulowane w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej. Zgodnie z tymi przepisami oraz regulacjami zawartymi w rozporządzeniach wykonawczych Ministra Zdrowia pacjent może uzyskać zwrot poniesionych kosztów za świadczenia zdrowotne udzielone w innym państwie UE/EOG, o ile świadczenia te należą do świadczeń gwarantowanych w Polsce w ramach powszechnego systemu ubezpieczenia zdrowotnego. W przypadku niektórych świadczeń opieki zdrowotnej określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia wymagane jest uzyskanie uprzedniej zgody Prezesa NFZ.
Szczegółowe zasady dotyczące zwrotu poniesionych kosztów oraz możliwości uzyskania zgody dostępne są na stronach Zwrot kosztów świadczeń oraz Leczenie planowane wymagające uprzedniej zgody NFZ, a także w Oddziałach Wojewódzkich NFZ.
Dyrektywa transgraniczna nie zastąpiła unijnych przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, lecz została wprowadzona jako uzupełniający i alternatywny instrument prawny. Znajduje zastosowanie przede wszystkim w sytuacji, która nie jest objęta zakresem przepisów o koordynacji, czyli w przypadku korzystania z leczenia planowanego w placówkach prywatnych.
Ponieważ oba systemy prawne funkcjonują równolegle i mogą mieć alternatywne zastosowanie w zależności od okoliczności konkretnego przypadku, w zakładce Możliwości leczenia w UE znajduje się szczegółowe porównanie wynikających z nich praw i mechanizmów w nich ustanowionych.
W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji o zasadach obowiązujących w ramach przepisów o koordynacji należy przejść na stronę internetową polskiej instytucji łącznikowej.
Na mocy dyrektywy transgranicznej każde państwo członkowskie UE/EOG zostało zobowiązane do ustanowienia Krajowego Punktu Kontaktowego (KPK).
W Polsce funkcję Krajowego Punktu Kontaktowego ds. transgranicznej opieki zdrowotnej pełni Centrala Narodowego Funduszu Zdrowia, natomiast w Centrum e-Zdrowia mieści się Krajowy Punkt Kontaktowy ds. e-recept transgranicznych.
Informacje o danych kontaktowych Krajowych Punktów Kontaktowych w innych państwach członkowskich UE/EOG dostępne są w zakładce KPK w UE i EOG.
